Zmiany organizacyjne w Siłach Zbrojnych RP w latach 2010–2011
Jarosław Ciślak
Zmiany organizacyjne w Siłach Zbrojnych RP
w latach 2010–2011
Jedną z różnic, występujących pomiędzy państwami demokratycznymi a totalitarnymi, jest podejście do własnego obywatela – w tych pierwszych jest on dla władz podmiotem polityki, a w drugich – przedmiotem. Jednym z filarów państwowości jest zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego. W państwach demokratycznych władza pochodząca z wolnych wyborów czyni to w maksymalnym stopniu, który jest w danej chwili możliwy do osiągnięcia. Aby obywatel czuł się bezpiecznie władza dostarcza mu możliwie dużo informacji dotyczących sił i środków, w które wyposażone jest w tym celu państwo. Standard przekazywania informacji obywatelom na ten temat jest podyktowany również tym, że fundusze na zapewnienie bezpieczeństwa pochodzą z podatków płaconych przez obywateli.
Oczywiście, część informacji dotyczących obronności, również w krajach demokratycznych, jest niejawna. Dotyczy to głównie spraw związanych z działalnością wywiadu, kontrwywiadu, rozpoznania wojskowego, walką elektroniczną, kryptografią, łącznością, systemami alarmowania i osiągania wyższych stanów gotowości bojowej, itp. Natomiast standardem jest to, iż opinia publiczna informowana jest o planach rozwoju sił zbrojnych, zakupów uzbrojenia i wyposażenia, zawieranych kontraktach i cenach na nie oraz o bieżącym stanie sił zbrojnych. Demokratyczne państwa Europy Zachodniej mają raczej problem z brakiem zainteresowania sprawami obronności ze strony społeczeństwa, przyzwyczajonego do tego, że zagadnieniami tymi zajmują się odpowiedzialni ludzie (politycy i wojskowi), a w razie potrzeby podzielą się wiedzą z obywatelami. Niemniej, bardzo często w środkach masowego przekazu pojawiają się informacje dotyczące planu zamknięcia tej czy innej bazy (jednostki) wojskowej, wycofania ze służby ostatniego egzemplarza uzbrojenia danego typu, dyskusji na temat celowości i wielkości zamówień wojskowych, lokowania ich w krajowym czy zagranicznym (międzynarodowym) przemyśle zbrojeniowym itd. Niestety, Polska, pomimo dwudziestoletniego okresu demokracji, nadal odbiega od tych standardów. Mentalnie wciąż tkwimy w czasach Układu Warszawskiego, gdy wszystko, co dotyczyło wojska, było niejawne. Nasze przepisy o ochronie informacji niejawnych mówią, że stopień niejawności danego dokumentu określa jego autor. Dzięki temu wystarczy dokumentowi nadać klauzulę „zastrzeżony”, by odciąć dociekliwych dziennikarzy i hobbystów czy władze lokalne, zainteresowane losem wojskowych garnizonów na ich terenie. Przykładowo – ostatnio Ministerstwo Obrony Narodowej pisemnie odmówiło podania informacji ile i jakich etatowych stanowisk generalskich mamy w Wojsku Polskim (sic!), a jeszcze trzy lata temu można było otrzymać z MON taką informację. Co ciekawsze, brak precyzyjnych informacji dotyczy czasami również żołnierzy służących obecnie w wojsku. Internetowe Niezależne Forum o Wojsku jest pełne plotek, pogłosek, zapytań, wątpliwości dotyczących najbliższych losów poszczególnych jednostek wojskowych. Nieoficjalnie można czasami dowiedzieć się w MON, że nie informuje się wcześniej żołnierzy o przekształceniach strukturalnych w wojsku, w celu uniemożliwienia im poszukiwania wolnego etatu w innej jednostce, na który mogliby się przenieść. Powstaje pytanie: jak radzą sobie z tym inne armie europejskie? Jak wygląda system kadrowy w WP? Czy ogarnięcie 120 tys. stanowisk etatowych czasu „P” (obecnie jeszcze trochę więcej) z przewidywanymi zmianami organizacyjno-kadrowymi naprawdę jest nie do wykonania? W takim razie w jakim celu wprowadzono w wojsku kadencyjność obejmowania stanowisk?
W ciągu ostatnich miesięcy i lat MON opublikował kilka streszczeń planów rozwoju Sił Zbrojnych RP. Niestety, nie zwierały one nigdy szczegółowych informacji, a jedynie bardzo ogólne. Dodatkowo, w związku z ciągłymi zmianami tychże planów, kolejne dokumenty różniły się od siebie. Niedawno na internetowym Forum Oddziału Wart Cywilnych, zamieszczono plan zamierzeń organizacyjnych w 2010 i 2011 roku zmniejszający stan etatowy pracowników wojska (prognoza). Innym źródłem wiadomości jest jawny wyciąg z meldunku dotyczącego koncepcji rozwoju garnizonów oraz propozycji zmniejszenia zasobu infrastruktury wojskowej. Pojedyncze informacje na ten temat pojawiają się również na łamach tygodnika Polska Zbrojna. Składając te wszystkie źródła w całość można prześledzić planowane zmiany organizacyjne (głównie w Wojskach Lądowych i jednostkach podległych Inspektoratowi Wsparcia SZ) w latach 2010–2011.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2010